Milas üzerinden Bodrum'a doğru yol alırken sağdan İassos tabelasını takiben Kıyıkışlacık bölgesine doğru yol alıyoruz. Burası kendi halinde küçücük ve tipik bir sahil balıkçı köyü. Konum ve güzellik itibarı ile de bir çok dizi ve sinema çekimlerinede ev sahipliği yapmıştır.
İasos Antik Kenti, Milasa 28 km. uzaklıkta olup Kıyıkışlacık Köyü'ndedir. Kent üç tarafı denizle çevrili bir yarımada üzerine kurulmuştur. Daha önce bir ada konumunda iken zamanla toprak dolgularının birikimiyle yarımada haline gelmiştir. Mitolojiye göre Argostan gelenler tarafından kurulduğu ve ismini kolonilerin başı İasos'tan aldığı söylenmektedir. İasosda yapılan kazılarda kentteki en eski yerleşimin M.Ö.III. bin sonuna kadar uzandığı tesbit edilmiştir.
Tarihçi George Beanin Karia adlı kitabında şöyle yazar; ve mitolojiye göre İasos'ta erkek çocukların gimnasiumda çalıştıktan sonra denizde yıkanmalari bir gelenekti. Bu sırada kıyıya yanaşan yunus, çocuklardan birini sırtına alıp, açıklara götürüyor ve sonra yeniden kıyıya bırakıyordu. Bir anlatiya göre bu öyküyü duyan İskender, çocuğu Babile getirtip deniz tanrısı Poseidon'un rahibi yapmış. İasoslular bu olaydan, M.Ö.III. yüzyılda çıkarılan madeni paralarında, kolunu yunusun sırtına atmış biçimde yüzen çocuk tasvirine yer verecek kadar etkilenmişlerdir. Bir efsanede şöyledir; Bir yunus balığı, annesinin kucağında dolaşan Hermiyası denize çağırır. Çocukta bu çağrıya uyarak denize atlar. Denize açılan bütün balıkçılar annesine Hermiyası gördüklerini söylerler, ancak kadın hala çocuğunu beklemektedir.
İasos Antik Kenti'nde 1960 yılından bu yana İtalyan Arkeoloji Heyetince düzenli kazılar yapılmaktadır. Bu kazı çalışmaları sonucunda birçok eser ortaya çıkarılmıştır.
İasos'un kent yapı sistemine baktığımızda büyük surlar ile çevrili olduğunu görürüz. Büyük sur, su kemerleri, mezarlar ile balık pazarı olarak adlandırılan yapı ise sur dısında yer almaktadır.
Orta Çağ kalesi kentin en yüksek kesiminde ve tam ortasında yer alır. Yaklaşık kareye yakın bir plana sahip kalenin, kalınlığı 2 m.yi bulan duvarları vardır. Oldukça sağlam yapı içinde bir de sarnıç bulunmaktadır.
Liman, yarımada ile kara arasında yaklasik 850 m. uzunluğundadır. Liman ağzında yer alan kule mendirek kulesi olup, bir orta çağ yapısıdır. Bunun karşısındaki diğer kule yıkılmıştır. Kullanıldıkları çağlarda her iki kule arasına zincir gerilmek suretiyle istenmeyen tekneler limana alınmazdı.
İasos'ta; biri kenti koruyan diğeri de büyük sur olarak bilinen ve kentin kuzey batısında yer alan ikinci bir sur vardır. İkinci sur, kent savunmasından çok bölge savunması için yapılmıştır. Yaklasik 3500 m. uzunluğunda ve mahalli blok taşlarla yapılmıştır. Yüksekliği yer yer değişiklik göstermektedir. Ortalama 3.50 m. yükseklikte olan sur muntazam kulelerle desteklenmiştir.
Bunlardan agoraya kemerli bir kapıdan geçilerek girilir. Roma Döneminde inşa edilen agoranın dört tarafı revaklarla çevrilidir. Agora içinde yapılan kazılarda elde edilen buluntular Orta Bronz Çağına kadar gitmektedir. Agoranın etrafını saran stoalarda bulunan yazıtlara göre M.S.130 yıllarında yapılmıştır.
Agoranın güneyinde dikdörtgen biçiminde bir yapıdır. Yapımı, İasos'un Miletliler'in kontrolü olduğu dönem olan MS.I. yüzyıla dayanmaktadır. Birisi binanın kuzey tarafında, diğeri de binanın ön duvarında bulunan iki girişle toplantı odasına ulaşılabilmektedir. Bu bölümden dar bir geçit kullanılarak Agora stoasının doğusunda bulunan arşive ulaşılmaktadır. Binanın Roma döneminden kalan son hali Milet Bouleuterionuna benzemektedir. Günümüzde bina duvarının kalıntıları, oturma bölümünün bazı parçaları ve kapalı koridor görülebilmektedir.
Agoranın güney batı köşesindeki geniş düzlükte Artemis Astias Tapınaği yer almaktadır.
Tiyatro, kentin ortasında yer alan yükseltinin kuzeydoğu yamacına kurulmustur. Tiyatronun skene binası cephesi yaklaşık 61 m. dolayındadır. Helenistik çağ tiyatrosunun günümüzde Roma çağında yapılan tadilat ve eklentileri görülebilir. Çevresi büyük boy taşlarla harçsız olarak yapılan tiyatro çok eğimli bir bölüm üzerine yapılmıştır. Yirmi bir sıra olan merdivenler hepsi beyaz mermerden yapılmıştır ve epeyce sağlam olarak günümüze kadar ulaşmıştır.
Kentte her tür gömme yapılmıştır. Kent içinde agora, Arkaik Çağ mezarlığı olarak kullanılmıştır. Roma Devri mezarlığının batısındaki yamaçlarda kayaya oyulmus kaya mezarları ile bina şeklinde yapılmış mezarlar yer alır.
Kentteki en ünlü mezar ise halk arasında Balık Pazarı olarak bilinen Roma Dönemine ait anıt mezardır. İlk kazı çalışmaları sırasında kentin biraz dışında yer alan bu yapının, eski dönemde balık ticareti için yapılan bir Pazar olduğu düşünülmüştü. Ancak daha sonra ele geçirilen bulgularla buranın Roma döneminden kalma bir anıt mezar olduğu anlaşıldı. Ancak belki daha romantik geldiğinden dolayı hala bu adla anılmaktadır. Son dönemlere kadar kazı deposu olarak ta kullanılan yapı, burada kazı yapan İtalyan heyetinin desteği ile bir açık hava müzesine dönüştürüldü.
Portiklerle çevrilmiş dörtgen bir avlunun ortasında yüksek bir podyum önünde ön cephesi dört sütunlu bir Korinth tapınak yükselir.
Doğu bazilikası kentin kuzey doğusunda yer alır . Temelleri ve sütunları görülebilir. M.S.5. yüzyılın sonunda yapılmıştır. Bazilikanın kuzeyinde şehrin kemerli doğu giriş kapısı yer alır.
Resimde görünen İasos kent planı
1 - Akropoldeki tapınak.
2 - Erken Hıristiyan bazilika.
3 - Akropolün duvarı.
4 - Akropolisin doğusunda kazılan alan.
5 - Tiyatro mahallesi.
6 - Tiyatro.
7 - Bazilika.
8 - Şehir kapısı.
9 - Roman Agorası.
10 - Roma Bouleuterion.,
11 - Artemis ve İmpr. Corn-modus'a adanmış Stoa
12 - Demeter ve Kore Barınağı.
13 - Mozaikli ev.
14 - Isthmus'taki mezar.
15 - İtalyan seferi tarafından mükemmel bir şekilde restore edilmiş olan türbe.
16 - Nekropol.
17 - Kazı Evi
A - Yunan dönemi kalıntıları
B - Ortaçağ kalesi
Ç - Bizans kalesi,
D - Su Kemeri,
E - Erken Hristiyan kilisesi
F - Bizans yapısı,
G - Akropolis duvarı,
H - Sarnıç.
I - Çeşme.
İ - Yunan tapınağıM
M - Rıhtım ya da köstebek
N - Roma tapınağı,
O - Roma yapısı,
P - Dipylon.
Q - Spor Salonu
R - Roman Evi,
S - Modern yol.
T - Roma hamamları
Yorumlar
Yorum Gönder